Od 17 marca 2023 w Pałacu Czapskich będzie prezentowana wystawa upamiętniająca setną rocznicę powstania Komitetu Paryskiego. Ekspozycja przewrotnie zatytułowana "(Nie)obowiązkowe nauczanie kapizmu" przypomni twórczość uczniów Józefa Pankiewicza, zwanych od nazwy grupy (KP) kapistami i ich wpływ na program nauczania w powojennej Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

Kapiści w powojennej Akademii

Wystawa podzielona jest na dwie części. Pierwsza obejmuje obrazy Józefa Pankiewicza i jego studentów z kręgu Komitetu Paryskiego. W drugiej części prezentowani są zarówno artyści wywodzący się z pracowni Cybisa, Nachta-Samborskiego i Eibischa, jak również innych profesorów podejmujących program kapistów w powojennej Akademii. Większość prezentowanych prac pochodzi ze zbiorów Muzeum ASP w Warszawie. Obrazy Józefa Pankiewicza oraz członków Komitetu Paryskiego z lat 20. i 30. wypożyczone zostały z Muzeum Narodowego w Warszawie. Kilka prac uzupełniających wystawę pochodzi z kolekcji prywatnych.

Ile kapizmu w Akademii?

Tytuł w sposób przewrotny odnosi się do tekstu Andrzeja Osęki z 1960 pt. "Obowiązkowe nauczanie kapizmu". Autor, po obejrzeniu wystawy końcoworocznej Wydziału Malarstwa warszawskiej Akademii,  krytykował jej program nauczania, zarzucając, że obowiązuje w niej jednostronny kierunek myślenia plastycznego, w którym preferowane jest wydobycie "wartości malarskich" przy odrzuceniu rysunku i "określaniu formy – kolorem".

Uczniowie Pankiewicza stali się Mistrzami powojennej Akademii. Owiani legendą paryską, byli postrzegani jako kontynuatorzy wielkiej tradycji sztuki europejskiej. Pracownie Jana Cybisa i Artura Nachta-Samborskiego, a także Eugeniusza Eibischa, kształciły młodych poprzez studium aktu, martwej natury i pejzażu. Temat był sposobem porozumienia profesora ze studentem, punktem wyjścia do korekty i omówienia zagadnień struktury obrazu. Recenzja Osęki prowokuje do przyjrzenia się dydaktyce Akademii przez pryzmat kolekcji Muzeum ASP, w której znajdują się liczne prace studenckie gromadzone od końca lat 50.

"Nie o to chodzi aby naśladować, ale o to żeby czerpać" – powiedział  Stefan Gierowski.

Ile kapizmu w polskim malarstwie?

Wybór obrazów prezentowanych na wystawie pokazuje, w jaki sposób artyści i artystki włączali do własnej praktyki artystycznej kapistowski kapitał, idiom uczelni. W sztafecie pokoleń pokazani są artyści wykorzystujący lekcję koloru, operujący barwą i światłem, dbający o "malarską jakość" także w pracach nieprzedstawiających, pozornie całkowicie wykraczających poza wyniesione z pracowni wzorce.

Artystki i artyści: Co, gdzie, kiedy

Roman Artymowski, Piotr Bogusławski, Irena Borzęcka-Kozłowska, Tomasz Ciecierski, Jan Cybis, Józef Czapski, Jan Dobkowski, Sylwia Dobrzańska-Piętkowska, Tadeusz Dominik, Eugeniusz Eibisch, Stefan Gierowski, Marian Gryta, Aleksandra Jachtoma, Wanda Kamińska, Łukasz Korolkiewicz, Ewa Kuryluk, Krystyna Lachowicz-Fedorowicz, Jan Lebenstein, Jarosław Modzelewski, Grzegorz Moryciński, Artur Nacht Samborski, Grzegorz Pabel, Wanda Paklikowska-Winnicka, Józef Pankiewicz, Piotr Potworowski, Aleksander Rafałowski, Hanna Rudzka-Cybisowa, Czesław Rzepiński, Jacek Sempoliński, Jacek Sienicki, Antoni Starowieyski, Janusz Strzałecki, Paweł Susid, Wiesław Szamborski, Stanisław Szczepański, Leon Tarasewicz, Tomasz Tatarczyk, Anna Trochim, Zbigniew Tymoszewski, Zygmunt Waliszewski, Irena Wilczyńska, Włodzimierz Jan Zakrzewski, Helena Zaremba-Cybisowa, Elżbieta Zawadska, Rajmund Ziemski, Tomasz Żołnierkiewicz, Stanisław Żółtowski

Wybrane obrazy prezentowane na wystawie
"(Nie)obowiązkowe nauczanie kapizmu"

Co, gdzie, kiedy

(Nie)obowiązkowe nauczanie kapizmu. Wystawa

Pałac Czapskich, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
ul. Krakowskie Przedmieście 5

17 marca  – 15 października 2023:
prezentacja kolekcji  Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie  

17 marca  – 9 lipca 2023:
prezentacja prac wypożyczonych z Muzeum Narodowego w Warszawie
wystawa czynna: wt. – ndz. 12.00 – 19.00
wernisaż: 17 marca 2023, g. 18.00 

kuratorka: Katarzyna Jankowska-Cieślik
przygotowanie wystawy: zespół Muzeum ASP w Warszawie: Jolanta Gola, Jacqueline Horodyńska, Joanna Kania
tłumaczenie: Piotr Szymor
opieka konserwatorska: Anna Kowalik
projekt ekspozycji: Maciej Stefański
identyfikacja wizualna: Fontarte | Magdalena Frankowska, Artur Frankowski

• (Nie)obowiązkowe nauczanie kapizmu – glosa (PDF, 353 KB)
• (Non)mandatory teaching of KPism – glosa (PDF, 648 KB)
• (Nie)obowiązkowe nauczanie kapizmu – folder (PDF, 1,8 MB)
• Wydarzenie na Facebooku

Relacja fotograficzna z wernisażu wystawy "(Nie)obowiązkowe nauczanie kapizmu", 17 marca 2023, Pałac Czapskich

Grafika główna: Fontarte | Magdalena Frankowska, Artur Frankowski