„Nie ma artystów wybitnych, a tylko wybitne dzieła”. Artykuł Sławomira Marca w „Arsforum”

Artykuł analizuje zamęt wokół pojęcia wybitności, ważności, hierarchii etc. w sztuce. Autor staje po stronie „godności poszczególnego dzieła sztuki” (Agnes Heller), w kontrze do etykiet rynkowych, medialnych i instytucjonalnych.

„Niemal co chwila spotykamy się z sytuacją, że ktoś nam wmawia, iż coś jest sztuką. Sztuką wybitną, ważną. A zaraz potem napotykamy sztukę gotowania, sztukę prasowania, galerię obuwia. Kiedyś widziałem program o słoniu malującym obrazy sprzedawane za tysiące dolarów. I – oczywiście – jakiś krytyk z NY mówiący, że to ciekawe i świetne.

Widziałem też tatuaże robione na gałkach ocznych, które wykonywał facet bez żadnych medycznych kwalifikacji. Twierdził, że jest artystą, bo – jak sam argumentował – kimże innym? Czym jeśli nie sztuką są też odpustowe korzenioplastyki czy dzisiejsze polityczne interwencje? Ostatecznie sztuka staje się powoli oazą wszelkiej, literalnie wszelkiej ciemnoty. I tej analfabetycznej, i tej fasadowanej nowomową” – pisze Sławomir Marzec.

„Wszelkie definicje sztuki, ale i jej hierarchizacje, to w jakimś stopniu efekt nieuniknionej uzurpacje, „efekt zmowy” (Pierre Bourdieu). Zakończę jednak osobistym wyznaniem, że sztuka w moim najgłębszym przekonaniu jest tym, co w nas najlepsze, najbardziej wzniosłe, najbardziej wrażliwe i inteligentne. Jak to rozumieć i konkretyzować? O to trzeba się spierać, także z samym sobą. Lecz sztuka chyba istnieje wyłącznie dla tych, którzy spór ten podejmują – puentuje.

Arsforum to magazyn o sztuce ZG ZPAP, ukazuje się w cyklu półrocznym. Dostępny w MPiK oraz innych księgarniach całego kraju.

Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i Kunstakademie Düsseldorf. Prowadzi Pracownię Malarstwa na Wydziale Grafiki warszawskiej ASP. Zajmuje się malarstwem, rysunkiem, instalacją, fotografią przetworzoną, performansem i filmem. Zrealizował ponad 100 wystaw indywidualnych, m.in. W Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu, Muzeum Narodowym w Lublinie, Galerii Foksal, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku.

Autor przeszło 250 publikacji z pogranicza teorii i krytyki sztuki, zamieszczanych w czołowych polskich magazynach sztuki, a także w pismach zagranicznych (wieloletni recenzent nowojorskiego „NY Arts” i londyńskiego „Contemporary”). Napisał 5 książek, m.in.:. „Sztuka, czyli wszystko. Krajobraz po postmodernizmie” (2008), „Zabobony sztuki najnowszej” (2020) oraz licznych polemik, walczący o nie/możliwą autonomię sztuki. Kurator wystaw, m.in. „Chcę być kobietą” w warszawskiej Galerii XX1 – być może najbardziej kontrowersyjnego wydarzenia artystycznego w 2019 roku. Inicjator powołania Forum Nowych Autonomii Sztuk działającego w latach 2014–2018. Zastępca redaktora naczelnego kwartalnika „Aspiracje” (2019–2021).