„Wystawę otwierają materiały z pracowni i prywatnych archiwów artystów dokumentujące ich fascynację twórczością Hłaski. Jest to swoista mapa myśli, cytat z ich drogi twórczej. Dalej wkraczamy już w świat przefiltrowany przez artystyczną wrażliwość i wyobraźnię twórców. Ten świat jest „zmyśleniem”, ale — by posłużyć się określeniem autora „Pięknych dwudziestoletnich” — jest to „zmyślenie prawdziwe” – czytamy w opisie wystawy.
Gdzie ten Hłasko?
„Gdzie ten Hłasko?” można przewrotnie zapytać oglądając kolejną wystawę z cyklu „Artyści w Bibliotece”. W prezentowanych dziełach nie zobaczymy bowiem portretów Marka Hłaski, twarzy i sylwetek ludzi, których losy opowiadał, ani też pejzażu powojennej Warszawy, który był pisarzowi tak bliski. Nie w ujęciu dosłownym. Składające się na tę ekspozycję prace wyszły spod rąk artystów, którzy — podobnie jak twórczość Hłaski — wyrośli w realiach lat 50. i 60. XX w. i na wskroś przesiąkli ich aurą.
Wizualna opowieść
Tam, gdzie literatura sięga po opis i dialog, sztuki plastyczne posługują się formą i kolorem. W dziełach Agnieszki Stando, Stanisława Andrzejewskiego i Tomasza Stando te środki wyrazu — czasem ostre, jak języki kierowców „Bazy Sokołowskiej”, kiedy indziej niedookreślone, jak mgły nad praskim brzegiem Wisły — stanowią komentarz do twórczości Hłaski i zarazem odpowiedź na te same bodźce, które ją kształtowały.
Doświadczenia wzniosłości i banału, namiętności i zobojętnienia, pragnień i rozczarowań, znajdują swój wyraz w plastycznej ekspresji. Składają się na wizualną opowieść zabarwioną tym samym nastrojem, który pisarz budował, dyskretnie wplatając określenia barw w tkankę literackich opisów.
Marek Hłasko (1934-1969)
Jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy okresu powojennego, opublikował tom opowiadań „Pierwszy krok w chmurach” (1956) oraz szereg powieści: „Ósmy dzień tygodnia” (1957), „Następny do raju” (1958), „Cmentarze” (1958), „Wszyscy byli odwróceni” (1964), „Brudne czyny” (1964), „Drugie zabicie psa” (1965), „Nawrócony w Jaffie” (1966), „Sowa córka piekarza” (1967), a także literacką autobiografię „Piękni dwudziestoletni” (1966). Pośmiertnie ukazała się powieść „Palcie ryż każdego dnia” (1985).
Agnieszka Stando (ur. 1967 w Warszawie)
Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie; dyplom na Wydziale Grafiki w Pracowni Ilustracji prof. Janusza Stannego i w Pracowni Malarstwa prof. Jerzego Tchórzewskiego. Zajmuje się ilustracją, projektowaniem książek i plakatów oraz rysunkiem, malarstwem i fotografią. Pracuje w studio fotograficznym w Londynie. W 1996 i 1998 otrzymała nagrodę Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek w konkursie „Najpiękniejsza książka roku”.
Jej prace znajdują się w zbiorach Biblioteki Narodowej oraz w wielu kolekcjach prywatnych w Polsce i za granicą. Brała udział w wielu wystawach zbiorowych malarstwa i ilustracji książkowej w Polsce i za granicą. Wystawy jej prac miały miejsce m.in. w Warszawie i Londynie.
Prof. Stanisław Andrzejewski (ur. 1948)
Artysta wizualny, profesor sztuk plastycznych, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w 1975 r., uczeń prof. Wojciecha Sadleya i prof. Tadeusza Dominika. Od 1998 r. jest tytularnym profesorem sztuk plastycznych. W latach 1990-1993 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Malarstwa, w latach 1993-1999 był prorektorem ASP w Warszawie, a w latach 2002-2005 – dziekanem Wydziału Malarstwa ASP w Warszawie.
Laureat m.in.: Nagrody Indywidualnej Ministra Kultury i Sztuki za wybitne osiągnięcia artystyczne i dydaktyczne (1996), Złotego Medalu Zasługi (2004), Medalu stulecia Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (2005) oraz Pegaza – najwyższego honorowego odznaczenia Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie Nagrody (1996). Swoje prace prezentował na ponad 180 indywidualnych i zbiorowych wystawach w galeriach, w przestrzeni publicznej i muzeach w Europie, w obu Amerykach, Afryce i Australii.
Tomasz Stando (ur. 1953 w Warszawie)
Absolwent Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie; dyplom w 1980 r. w pracowni prof. Jana Tarasina. Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie oraz w wielu kolekcjach prywatnych w Polsce i za granicą. W 1986 r. został uhonorowany Grantem Fundacji Pollok – Krasner (Nowy York). W latach 2006–2019 mieszkał i pracował w Londynie, od 2020 w Warszawie.
„Obrazy, które prezentuję na tej wystawie, inspirowane literaturą Hłaski, są zapisem moich wrażeń związanych z opowiadaniami powstałymi w Izraelu. Urodziłem się w Warszawie z rodziców z pokolenia Hłaski, z podobnym jak on bagażem, byłem wychowany w powojennej rzeczywistości, dlatego w pewien sposób identyfikuję się z jego pisarstwem.
Hłasko mówił o sobie, że jest produktem swoich czasów, a mnie inspiruje jego emocjonalność, jego historie, jego narracja. Jest punktem wyjścia do dużych obrazów z użyciem wyrazistych środków malarskich, jak wielkoformatowy gest, bogata faktura, intensywny kolor” – mówi Tomasz Stando.
Co, gdzie, kiedy
„Gdzie ten Hłasko?”
Wystawa zorganizowana z okazji 90. rocznicy urodzin pisarza i ustanowienia przez Sejm RP roku 2024 Rokiem Marka Hłaski.
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie,
sala wystawowa na poziomie 0
ul. Dobra 56/66, Warszawa
15 marca – 4 kwietnia 2024 r.
wystawa czynna: śr. – niedz., w godz. 14:00 – 18:00
W dniach 29 marca – 2 kwietnia 2024 r. wystawa będzie nieczynna.
Wydarzenie towarzyszące wystawie:
- 21 marca 2024, godz. 18:00, sala wystawowej BUW:
wykład dr Pauliny Potasińskiej pt. „Marek Hłasko i inne chłopaki ze <<złych dzielnic>> Warszawy”
dr Paulina Potasińska: adiunktka w Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Polonicum na Uniwersytecie Warszawskim. Badaczka literatury związanej z Warszawą, autorka monografii pt. „Kult, mit i kompleks. Figury autokreacji w twórczości Leopolda Tyrmanda, Marka Hłaski i Tadeusza Konwickiego” (2015) oraz wielu artykułów naukowych poświęconych twórczości stołecznych pisarek i pisarzy.
Organizator wystawy: Oddział Promocji, Wystaw i Współpracy BUW
Partner: Promo Print
Współpraca: Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Polonicum na Uniwersytecie Warszawskim