Biennale Zielona Góra 2022

Podczas Biennale zaprezentowane zostaną prace zainspirowane myśleniem ekologicznym (ekosystem, złożony z oddziałując na siebie wzajemni elementów), wydobywające różne aspekty mitu ziemskiej społeczności. Każda komórka, organizm i organizacja, dom, ulica, miasto, planeta są w tej perspektywie połączone i ważne. Z tego punktu widzenia stan klimatu jest powiązany ze sprawiedliwością społeczną i ekonomiczną, a jakość życia społeczności zależy od statusu jej mniejszości i sfeminizowanych prac opiekuńczych. Indywidualne zdrowie psychiczne rezonuje natomiast nie tylko z żałobą klimatyczną, ale także z technokapitalizmem czy ciągle żywym dziedzictwem patriarchatu.

„bohaterski” plac

Jednym z wiodących wątków, wokół którego powstała koncepcja Odnowy jest dialog z ulicą Bohaterów Westerplatte – główną arterią w Zielonej Górze, połączoną z reprezentacyjnym,
bohaterskim” placem, którego historia jest związana z działaniami militarnymi i reprezentacją władzy.

„W relacji do wartości zakodowanych w tych miejscach budujemy mitologię współczesnego bohaterstwa. Negocjujemy, jakie osoby i gatunki mogą być obecne, widoczne i upamiętnione w sferze publicznej. Przesuwamy akcent na życie jako takie i zasoby, które wspierają przetrwanie. Poszukujemy ich w niespektakularnych praktykach codzienności, trosce, relacjach, uważności wobec siebie i innych. Skupiamy się na sfeminizowanych kompetencjach rozwijanych w doświadczeniach opieki i pracy w gospodarstwach domowych, a także w zaangażowaniu społecznym. Odnajdujemy korzenie w Ziemi i w naszych przodkiniach. Upubliczniamy pamięć niemieszczącą się w ciągle dominujących historiach patriarchalno-narodowych. Ekosystem społeczny i miejski rozciągamy na relację z Ziemią, naszym wspólnym domem, odnosząc czas i jakość ludzkiego życia do wyobrażeń o cyklach i zjawiskach przyrodniczych: ukorzeniania, wzrostu, żywienia, rozkwitu, rozpadu, odnowy” – mówi zespół kuratorski.

Program społeczny

Odnowa przyjmuje różne formy. Dla wszystkich ważne jest spotkanie – rozmowa, narada, ocena sytuacji, refleksja, która pociągnie za sobą dalsze działanie. Mniej lub bardziej rewolucyjne, ale zawsze stające w poprzek utartym, znanym sposobom myślenia i patrzenia. W proponowanych inicjatywach chodzi o oddanie głosu osobom, które dotychczas były pomijane, wymazywane, uciszane, choć nigdy nieme. W ramach Biennale spotkają się mieszkańcy i mieszkanki, bohaterowie i bohaterki codzienności, osoby z niepełnosprawnościami, wszyscy nienormatywni odszczepieńcy, by się symbolicznie ujawnić, dopełnić obrazu. Scena społeczna jest zbudowana wokół kilku ważnych kategorii:

Dostępność

Będziemy się zastanawiać nad demokratycznością i wspólnotowością miasta. Na ile w przestrzeniach miejskich, na jej salonach i głównych „wybiegach” manifestują się mnogie/możliwe sposoby myślenia, wrażliwości, motoryczności, sensualności? Czy Zielona Góra jest miastem dla wszystkich, czy też tylko dla „bohaterów”? A co, kiedy ma się 87 lat, porusza się na wózku, jest się osobą Głuchą albo nienormatywną psycho-seksualnie?

Dopisywanie historii / uwidocznienie niewidocznego

Zabieramy się za warsztatowe napisanie historii Zielonej Góry, której nie ma, nie było albo którą po prostu wymazano lub zapomniano. W ramach warsztatów performatywnych Antka Kurjaty i Katarzyny Żeglickiej zaznaczymy przestrzeń miasta cielesną nienormatywnością, a grupa pracująca z Martą Konarzewską napisze własną historię (herstorię) Zielonej Góry, gdzie queery, transówy i osoby niebinarne poczują się, jak u siebie. Od nowa.

Odzyskiwanie miasta dla mniejszości kulturowych

A dokładniej osób nienormatywnych cieleśnie i sprawnościowo, queerów, Głuchych, ekolożek i seniorek. Zielona Góra była i jest pisana codziennie: spacerem matki z małymi dziećmi, wędrówką starszego mężczyzny w poszukiwaniu tańszej pary butów, plotką i śmiechem przekazywanymi sobie przez Swietę i Jevgenija – dwójkę ukraińskich osób z doświadczeniem uchodźczym, spacerem słuchaczek lokalnego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, które lepiej niż niejeden historyk znają dzieje tej ulicy: pierwszych centrów handlowych, kawiarń, zakładów krawieckich i fryzjerów. Przypominanie tych narracji (historii mniejszych) w ramach senioralnych spotkań to symboliczne odzyskiwanie tej przestrzeni przez sąsiadów i sąsiadki, zielonogórzan i zielonogórzanki.

Szukanie zielonego

Czy w betonowym mieście pełnym gorących podmuchów wiatru, parzących ławek i uciekającego cienia można poczuć się naturalnie? Drzew, roślinności, zwierząt w miejskiej dżungli pomogą nam szukać oprowadzający przewodnicy i przewodniczki.

Sensualność i wędrówka poza dogmat wizualności

Na przekór sztukom wizualnym postaramy się celebrować sztukę nie patrząc na nią. Z zasłoniętymi oczami łatwiej będzie usłyszeć różne opowieści, dostrzec sensy i problemy. Czasami starczy dobra opowieść, audiodeskrypcja, skojarzenie z zapachem, tekstylnością, haptycznością. Czasowe niepatrzenie na sztukę demokratyzuje ją dla osób niewidomych, słabowidzących, zmęczonych patrzeniem, zlęknionych sztuką przez „duże S”. Odwołanie się do zmysłów innych niż wzrok czasami pomaga zrozumieć. Warsztaty sensualne i oprowadzania pozwolą zobaczyć niewidzącym i oswoić się ze sztuką współczesną strwożonym.

„Odnowa zaprasza do pracy wyobraźni nad odtworzeniem zerwanych więzi łączących ludzi z Ziemią. Jest jednocześnie propozycją rewizji zabójczych dla planety i ludzkości wzorców współżycia społecznego. W poszukiwaniu źródeł mitu ziemskiej wspólnoty, uczestniczki i uczestnicy Biennale zapuszczają się poza obszary uzgodnionej społecznie rzeczywistości i racjonalności. Zakładając, że obecny świat trzeba pożegnać i wyśnić na nowo, przetwarzają w swojej sztuce archetypy, zbiorowe sny i nieświadomość, sięgają także po marzenia, utopie i wymazane historie mniejszości” – mówi zespół kuratorski.

W programie Biennale Zielona Góra 2022

• subiektywne oprowadzania po wystawie dla ciekawych, w tym osób niesłyszących i z niepełnosprawnościami wzroku
• tematyczne spacery śladami zielonego miasta, tropami utopii, roślin i zwierząt
• herstoryczny i historyczny spacer po ulicy Bohaterów Westerplatte, przygotowany przez osoby starsze
• spacer po Bohaterów Westerplatte „po omacku”, czyli bez patrzenia. Co widzisz? Co słyszysz?
• sensualne warsztaty na wystawie, bez patrzenia – z zasłoniętymi oczami
• queerstoryczne warsztaty dla wszystkich, którzy_re chcą napisać his_herstorię Zielonej Góry od nowa
• performatywne warsztaty ruchowe otwarte na uczestnictwo osób z niepełnosprawnościami

„Jestem przekonana, że kiedyś pojawi się nowa etyka. Trochę podobna do sposobu myślenia dzieci. One nie rozróżniają życia na mniej i bardziej wartościowe. Babcia umarła, kot umarł, jeżyka samochód rozjechał – w dziecięcym światopoglądzie to jedno. Po prostu: życie uszło. Myślę, że przyszła etyka będzie równie bezkompromisowa”. (Swietłana Aleksijewicz)

Uczestniczki/uczestnicy wystawy

Jan Bačynsjkyj / Yana Bachynska, Karolina Balcer, Gosia Bartosik, Anca Benera & Arnold Estefan, Piotr Blajerski, Paweł Błęcki, Melanie Bonajo, Pamela Bożek, Karolina Breguła, Oksana Briukhovetska, Adelina Cimochowicz, Sławek Zbiok Czajkowski, Jagoda Dobecka, Wiktoria Dobrowolska, Monika Drożyńska, Olia Fedorova, Karolina Freino, Habima Fuchs, Joanna Fuczko, Michał Gątarek, Zuza Golińska, Justyna Górowska, Barbara Gryka, Magdalena Gryska, Oto Hudec, Elżbieta Jabłońska, Jarek Jeschke, Nikita Kadan, Zhanna Kadyrova, Agnieszka Kalinowska, Tamás Kaszás, Dana Kavelina, Kamila Kobierzyńska, Daniel Kotowski, Aleksandra Kubiak, Karolina Kubik, Dominika Kulczyńska, Diana Lelonek, Alicja Lewicka, Monika Pascoe Mikyšková, Lada Nakonechna, Iwona Ogrodzka & Kinga Bartniak, Rory Pilgrim, Marta Romankiv, Irmina Rusicka, Ala Savashevich, Jadwiga Sawicka, Anna Siekierska, Magdalena Starska & Agnieszka Grodzińska, Kuba Stępień, Gabriele Stötzer, Viktoriia Tofan, Patrycja Wilczek-Sterna & Iryna Zhyla, Liliana Zeic

Zespół kuratorski:
Marta Gendera, Joanna Sokołowska – wystawa
Bartek Lis – program społeczny

Wywiady i badania terenowe: Olga Drenda

Animatorki_rzy działań edukacyjno-społecznych:
Małgorzata Dobrucka, Marta Konarzewska, Daniel Kotowski, Antek Kurjata, Bartek Lis, Ania Mazurkiewicz, Szymon Płóciennik, Magda Skowrońska, Dariusz Wojciechowski, Katarzyna Żeglicka, słuchaczki i słuchacze Zielonogórskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku

Co, gdzie, kiedy

Biennale Zielona Góra 2022: Odnowa
Biuro Wystaw Artystycznych
Al. Niepodległości 19
65-048 Zielona Góra

14 października  – 13 listopada 2022
wernisaż: 14.10.2022, godz. 19.00, BWA
tłumaczenie na PJM: Marta Jaroń
W dniu otwarcia wszystkie wystawy dostępne od godz. 14.00.

• 14 października g. 20.00: Barbara Gryka & dj toutestmagnifique, Recesja, performans, X-Demon, ul. Kupiecka 63
• 15 października g. 13.00–17.30: Karolina Kubik, Panaceum Dzięcioła, działanie w przestrzeni + Wyspa biuro, spotkania na placu bohaterek o godz. 13, 14.30, 16.30, Plac Bohaterów
• 15 października g. 16.00–19.00: Patrycja Wilczek-Sterna & Iryna Zhyla, Ukryta lekkość szyta na miarę, akcja performatywna, Cafe Noir Zielona Góra, al. Niepodległości 22

Organizatorzy:
Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Sztuk Wizualnych
BWA Zielona Góra

Partnerzy:
Muzeum Ziemi Lubuskiej, Filharmonia Zielonogórska, Planetarium Wenus, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Zielonej Górze, Centrum Biznesu, Fundacja Salony, Fundacja Tłocznia, X-Demon, Cafe Noir Zielona Góra, Brandenburgisches Landesmuseum für moderne Kunst

Dofinansowano przez:
Instytut Sztuk Wizualnych Uniwersytetu Zielonogórskiego, Urząd Miasta Zielona Góra, Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, Zoom Europa – Cultural Association for Central and Eastern Europe

Wystawa pod patronatem JM Rektora UZ, prof. dr hab. Wojciecha Strzyżewskiego.

Materiały organizatora.