„Parkany”. Wystawa retrospektywna prof. Henryka Gostyńskiego w Bielsku-Białej

„Parkany – „obrazo-przedmioty”, to obiekty pozornie zwyczajne, biedne. Na co dzień nie zwracamy na nie uwagi. Użycie ich jako obiektu sztuki sprawia, że nagle stają się dla nas istotne. Są manifestacją materiału, w rozumieniu tworzywa, będącego swoim własnym, a zarazem jedynym środkiem wyrazu. Materia sama dyktuje swoje treści, artysta zaś je tylko wyzwala i pozwala im przemówić w ich własnym języku.

Parkany nie przedstawiają dotykalnego zróżnicowania rzeczywistości, z którą obcujemy w świecie realnym. Nie odtwarzają widzialnych powierzchni. Materia pozostaje w centrum uwagi, ale nigdy nie jest ona czymś statycznym. Obraz jest przedmiotem materialnym, ale oznacza to też, że jest on poddawany działaniom sił, nad którymi malarz nie zawsze panuje” – pisze prof. Henryk Gostyński.

„Praca marzenia sennego polega zawsze na deformacji tego, co przedstawiane: obraz senny jest zniszczony. Materia obrazu może obrócić się przeciwko sobie samej, walczyć z sobą i się wyniszczać, a wszystko to dzieje się bez kontroli malarza. Na pierwszy plan wychodzą autonomiczne, materialne procesy. Oczywiście artysta je inicjuje, dopuszcza do pewnych możliwości, ale później obraz jest pozostawiony samemu sobie, „maluje się sam”. To wszystko sprawia, że ma on charakter marzenia sennego.

Uważam, że malarstwo ma swoje własne życie i trzeba je tylko wydobyć z farby; dopuścić ją do głosu, pozwolić, by farba spływała i układała się sama. Związek twórcy z materią nie wydaje się ani stosunkiem pełnego podporządkowania, ani też pełnej władzy. Wyobraźnia powinna być w samym środku procesu twórczego. Konieczna jest jej ciągła gotowość, napięcie, musi natychmiast reagować na to, co ujawnia się na zewnątrz” – twierdzi artysta.

„Rzeczywistość obrazu bez przerwy narasta. Materia przelewa się, burzy, pęka – cierpi, rozprzestrzenia się lub trwa w bezruchu. Przypadek jest bardzo ważnym czynnikiem, który pobudza wyobraźnię. Niezależnie od tego, czy źródłem inspiracji jest obserwowany fragment świata czy nawarstwiona, zaskorupiała farba, istotny jest konkret malarski – coś realnego, dotykalnego, a nie wyobrażonego czy sugerowanego. Materia malarska zdaje się żyć, kształtować, zmieniać. Parkany sugerują zamknięcie. Dziura, rozerwanie jest otwarciem na nową inną przestrzeń, może oznaczać ból, ucieczkę, strach. Za nią zaś jest pustka” – czytamy w tekście artysty.