"Pomnik oporu. Sztuka wobec oporu w getcie warszawskim (1943–1956)"

Od 21 kwietnia 2023 w Żydowskim Instytucie Historycznym im. Emanuela Ringelbluma jest prezentowana wystawa „Pomnik oporu”. Sztuka wobec oporu w getcie warszawskim (1943– 1956). Jednym z jej kuratorów jest pracownik Wydziału Badań Artystycznych i Studiów Kuratorskich – dr Piotr Słodkowski. To największa i jak dotąd najbardziej zróżnicowana prezentacja sztuki o powstaniu w getcie warszawskim, rozpięta między wojną a początkami odwilży (1943–1956). Wybrane przez kuratorów rzeźby, pomniki, plakaty, grafiki czy zdjęcia przybliżają nie tylko wielowymiarowość tematu oraz jego ogromne znaczenie towarzyszące całym pokoleniom, ale także trudności i emocje bliskie ich twórcom i twórczyniom. Wystawę można oglądać do 1 października 2023.

„Pomniki oporu. Sztuka wobec powstania w getcie warszawskim (1943-1956)” to przeglądowa i kontekstowa wystawa, dzięki której można przekonać się w jaki sposób artyści powojnia upamiętniali zbrojny opór w getcie. Na wystawie prezentowany jest obszerny wybór prac plastycznych, również tych do tej pory nieznanych, między innymi wielkoformatowe socrealistyczne obrazy olejne, projekty plakatów rocznicowych z lat 1945-1948, a także rysunki, fotografie, rzeźby i dzieła metaloplastyczne z epoki. Zgromadzone na ekspozycji prace pochodzą w przeważającej mierze z unikatowych zbiorów ŻIH u. Ich wybór poprzedziła szczegółowa kwerenda przeprowadzona przez kuratorów. Wśród artystów, których prace będzie można zobaczyć warto wymienić m.in Tadeusza Kulisiewicza, Natana Rapoporta, Alinę Szapocznikow, Henryka Hechtkopfa, Tadeusza Gronowskiego, Ignacego Witza czy Bronisława Linke.

„Warto zwrócić uwagę na to, że nie było niemal nikogo, kto przeżył zryw i mógł zobrazować swoje doświadczenia. Tym bardziej cenne są otwierające wystawę rysunki Haliny Ołomuckiej datowane na 1943 r. Niezwykle porusza ich nastrój oraz sposób w jaki przedstawia walczących, daleki od zwyczajowego podkreślania ich heroizmu i odwagi” – mówią twórcy_czynie wystawy.

Plakaty

Wybór dokonany przez kuratorów pozwala odkryć temat z wielu perspektyw: oglądamy prace artystów tworzących w Polsce, a także tych, którzy czas Zagłady spędzili poza jej granicami. Ważnym wątkiem wystawy są plakaty. W czasie powojennych obchodów rocznicowych powstania Centralny Komitet Żydów w Polsce oraz Żydowskie Towarzystwo Krzewienia Sztuk Pięknych zorganizowały dwa konkursy na plakaty okolicznościowe. W zbiorach Żydowskiego Instytutu Historycznego do dziś zachowała się część nadesłanych prac. Wśród nich plakaty m.in. Eryka Lipińskiego i Andrzeja Wajdy. Na wystawie znalazł się także szeroki wybór charakterystycznych prac socrealistycznych.

Wystawie towarzyszy program wydarzeń – spotkania, oprowadzania i pokazy filmowe oraz bogato ilustrowany katalog, ujmujący w poszerzonym zakresie wyniki przeprowadzonych przez kuratorów kwerend.

Co, gdzie, kiedy

„Pomnik oporu. Sztuka wobec oporu w getcie warszawskim (1943– 1956)”. Wystawa

Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma
ul. Tłomackie 3/5, Warszawa

• program wydarzeń towarzyszących wystawie czasowej Pomniki oporu. Sztuka wobec powstania w getcie warszawskim (1943-1956)”

Kuratorzy wystawy: Marta Kapełuś, Michał Krasicki, Piotr Słodkowski
Koordynacja realizacji wystawy: Marta Kapełuś, Michał Krasicki
Projekt aranżacji: Aneta Faner, Piotr Duma
Projekt graficzny: bisoñ studio
Tłumaczenie na język angielski: Zofia Sochańska
Redakcja językowa i korekta: Jolanta Rudzińska (pol.), Natalia Kłopotek (ang.)
Opieka konserwatorska: Violetta Bachur
Organizator: Żydowski Instytut Historyczny, instytucja organizowana przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Patroni medialni: Rzeczpospolita, Jetline, Magazyn Sens, Magazyn Szum, TVP Kultura, TokFM,
Zwierciadło

Podziękowania za udostępnienie zbiorów: Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych

Opracowano na podstawie materiałów prasowych: ŻIH