„Zjedz pomidora (to ja jestem pomidorem)”. Wystawa Franciszka Drażby w ramach Nagrody Inicjatywy ENTRY

Prace prezentowane na wystawie, od tik toków, przez projekt dyplomowy „Napad na Bazar”, po muzyczną działalność Franka Warzywa z Młodym Buddą, ukazują, jak Drażba balansuje między internetową rozpoznawalnością, popkulturową sceną muzyczną a sztukami wizualnymi. W rezultacie powstaje propozycja nowych form działania sztuk wizualnych i performatywnych w świecie opartym na mechanizmach konsumpcji i widoczności.

Wystawa ukazuje, jak twórczość Drażby, mimo osadzenia w popkulturze, przesuwa granice sztuki, angażując widza w proces, w którym jego interakcje i oczekiwania tworzą treść prac. Zamiast wycofywać się z systemu, Drażba go wykorzystuje, tworząc przestrzeń do refleksji nad autonomią sztuki we współczesnym świecie, uwikłanym w konsumpcję i nieustanną uwagę.

„Nie sądziłem, że kiedykolwiek nazwę współczesną twórczość awangardą – i to w pozytywnym sensie. A jednak w przypadku Franka Drażby trudno o lepsze określenie. Nie dlatego, że jego sztuka kontynuuje wielką tradycję albo prowadzi z nią dialog, ale dlatego, że nawiązuje do pierwotnego sensu awangardy: sztuki, która nie stara się wpasować w istniejący system, lecz świadomie toruje własną drogę. Drażba, podobnie jak awangardziści XX wieku – choć to ich jedyne pokrewieństwo – toruje szlaki nie politycznymi deklaracjami, lecz samą formą artystyczną” – pisze kurator wystawy Tomek Paszkowicz.

Taka definicja awangardy na pierwszy rzut oka może nie pasować do Franka Warzywa – postaci stworzonej przez Franka Drażbę, która łączy sztukę, memy, muzykę i viralowe filmy, badając, jak widoczność i zasady konsumpcji wpływają na odbiór kultury. Franek Drażba, występując jako Franek Warzywa, jest bowiem bardzo obecny w systemie – koncertuje, działa w internecie, wystawia i pozornie dostosowuje się do “reguł gry”.

Jego celem nie jest jednak osiągnięcie stabilizacji, lecz konfrontacja z establishmentem, który buduje władzę na dystrybucji widoczności i kontroli uwagi. Viralowość i popularność są dla niego narzędziami testowania granic: Drażba bada, jak daleko dzieło może odejść od klasycznie rozumianej sztuki, pozostając nią wyłącznie dzięki swojej widoczności – nawet jeśli ta pochodzi z popkultury, zwykle wykorzystywanej w celu eksploracji twórczej, a nie jako zasób kapitału symbolicznego.

To właśnie taka praca wewnątrz układu, mimo ryzyka zostania wchłoniętym przez jego logikę konsumpcji, jest współcześnie aktem awangardowym.

W ramach wystawy zaprezentowano trzy zestawy prac. Każde dzieło – fizyczne lub efemeryczne – powstaje w odpowiedzi na uwagę odbiorców, zamieniając ją w treść. Pierwszy zbiór obejmuje serię TikToków, w których artysta przez lata eksplorował motyw warzyw i celebrytów: od nadawania pomidorom czy marchewkom twarzy znanych postaci, przez ich konsumpcję na życzenie widzów, aż po auto-konsumpcję.

Druga grupa prac związana jest z projektem dyplomowym „Napad na Bazar” – symbolicznym rozbojem na warzywniakach warszawskiego Koła, który unaocznia symboliczny kapitał artysty budowany wokół motywu warzyw. Artysta idzie o krok dalej, uzurpując sobie do niego wyłączność, kosztem osób w żaden sposób niezwiązanych ze sztuką.

Trzeci zestaw prac obejmuje najnowszą twórczość artysty, w której Franek Warzywa, w duecie z Młodym Buddą, występuje jako gwiazda muzyczna koncertująca po Europie. Dzięki dostosowaniu się do mechanizmów konsumpcji zyskuje podmiotowość, co potwierdzają liczne fanarty ją odtwarzające, lecz ceną jest nieustanna ekspozycja, o czym opowiada w teledysku do utworu „6 słońc”.

opracowano na podstawie tekstu kuratorskiego: Tomka Paszkowicza

Przedsięwzięcie zainicjowane zostało przez państwa Agnieszkę i Pawła Gieryńskich oraz Dariusza Wasylkowskiego. Nagroda przyznawana jest corocznie, nieprzerwanie od 2002 roku. W ramach działania Inicjatywy ENTRY dyplomanci i dyplomantki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie mogą ubiegać się o otrzymanie jednorazowego stypendium pieniężnego. Efekty pracy artystycznej laureatów są prezentowane na wystawie w Galerii Promocyjnej w Warszawie, kierowanej przez Kaję Werbanowską.