Krzysztof Wachowiak. Malarstwo

Od 16 stycznia 2023 w Pałacu Czapskich będzie prezentowana monograficzna wystawa artysty – malarza, związanego z Wydziałem Malarstwa warszawskiej ASP profesora Krzysztofa Wachowiaka. Podczas wystawy można zobaczyć cykle prac malarskich artysty – od ironiczno - groteskowych portretów sekretarzy partii, ważnych oficjeli partyjno-państwowych, poprzez obrazy rodzajowe z cyklu: kłótnie małżeńskie, imprezy towarzyskie, obrazy o kosmosie, zobrazowania żywiołów i dramatycznych wydarzeń, nowe interpretacje malarstwa marynistycznego oraz egzystencjalne obrazy o kondycji człowieka. Wystawa potrwa do 28 lutego 2023. Podczas wernisażu wystawy profesor Krzysztof Wachowiak został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W imieniu Pana Premiera Piotra Glińskiego aktu dekoracji nagrodzonego dokonał Jarosław Wartak, dyrektor Departamentu Szkolnictwa Artystycznego w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Krzysztof Wachowiak

Krzysztof Wachowiak urodził się w 1949 roku w Szczecinie. Ukończył z wyróżnieniem studia na Wydziale Malarstwa w ASP w Warszawie w pracowni Stefana Gierowskiego. W 1974 roku założył niezwykle ważną dla sztuki polskiej grupę malarską Symplex S4. Od 1980 do 2022 roku pracował w ASP w Warszawie, przechodząc wszystkie szczeble kariery akademickiej. W latach 2002 – 2016 dodatkowo pracował w Akademii Podlaskiej w Siedlcach. W roku 2000 otrzymał tytuł profesora.

W latach 1996 – 2002 dwukrotnie pełnił funkcję dziekana Wydziału Malarstwa ASP w Warszawie. Wielokrotnie był doceniany nagrodami rektorskimi. W 2003 roku otrzymał indywidualną nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za wybitne osiągnięcia artystyczne i dydaktyczne. Przez lata pracy na Wydziale Malarstwa ASP w Warszawie prof. Wachowiak był wychowawcą licznych pokoleń polskiej młodzieży malarskiej, dyplomując i doktoryzując wiele, obecnie znanych twórców i twórczyń młodego pokolenia.

Jest autorem wielu ważnych wystaw indywidualnych i zbiorowych, m.in.: w Związku Polskich Artystów Plastyków, Galerii Studio, Centrum Sztuki Galeria EL w Elblągu, Galerii Test, Muzeum Powstania Warszawskiego i w wielu innych w kraju. Wystawiał też za granicą między innymi na Białorusi, w Czechach, Niemczech, Rosji, Australii, Serbii, Bułgarii. Brał udział w wystawie

Symplex S4

Po uzyskaniu dyplomu z wyróżnieniem na Wydziale Malarstwa ASP w Warszawie w pracowni Stefana Gierowskiego (1975) Krzysztof Wachowiak zadebiutował w życiu artystycznym ówczesnej Warszawy i całej Polski. Jeszcze przed ukończeniem studiów, w 1974 roku miało miejsce wydarzenie, które ukształtowało i ukierunkowało Wachowiaka na jego drodze twórczej. Wraz z innymi malarzami związanymi z pracownią Stefana Gierowskiego, między innymi: Marianem Czaplą i Piotrem Szemińskim, Wachowiak zainicjował działalność arcyważnej dla polskiego malarstwa współczesnego grupy Symplex S4.

Członkowie tej grupy w istnieniu malarstwa upatrywali najważniejszego w obszarze plastyki czynnika kulturotwórczego i kultywowali formy aktywizacji malarstwa poprzez wystawy, publikacje katalogów, panele dyskusyjne, spotkania z ważnymi osobami ze świata kultury i sztuki, w celu podtrzymywania i wzmacniania jego rangi i znaczenia. W przekonaniu Symplexu S4 zagrożenie dla istnienia malarstwa stwarzała ideologia komunistyczna, ale również aktywny konceptualizm negujący wartości czysto malarskie i plastyczne.

W tym czasie Wachowiak zaczął malować rozbudowane cykle malarskie, obecnie stanowiące klasyczny zestaw obrazów „schyłkowego PRL-u”, krytycznie prezentujące sceny z rytualnego życia PZPR-u, bratnich spotkań sekretarzy partii Breżniewa i Gierka, ironiczne portrety Jaroszewicza, Jaruzelskiego i innych osobistości PRL-u, obrady plenów partyjnych i portrety anonimowych oraz zuniformizowanych działaczy organizacji młodzieżowych i aktywistek partyjnych i zetemesowskich. Malarskie cykle Wachowiaka o parę lat antycypowały wybuch pierwszej Solidarności i okres buntu społecznego wobec peerelowskiego systemu politycznego. Wszystkie te idee twórczości Wachowiaka były wyrażone czystymi wartościami malarskimi: gestem, ekspresją materii i koloru, malarską emocją, choć poddanych rygorom dobitnej i krytycznej figuracji. Wachowiak, być może jako jeden z niewielu, dokonał malarskiego opisu upadającego systemu politycznego schyłkowego Peerelu. Przez wiele dziesięcioleci kontynuował swe krytyczne malarstwo o ironicznym charakterze.

Malarz "dziewiątej fali"

Krzysztof Wachowiak – jeden z najciekawszych malarzy polskiej współczesności, bywa nazywany malarzem „dziewiątej fali”. Ajwazowski zatytułował swój najlepszy obraz „Dziewiąta fala”. Dzieło stało się poruszającą alegorią romantyzmu. Wachowiak nawiązuje do twórczości Ajwazowskiego, nie tylko marynistyczną tematyką swoich obrazów, lecz także romantyczną postawą twórczą. W swym warsztacie malarskim ma w repertuarze użycie gestu i materii, i wiele ryzykuje tą metodą kształtując strukturę obrazu. Wśród marynarzy panuje przekonanie, że dziewiąta fala sztormowa jest najbardziej niszczycielska i ostateczna. Podobnie jest z malarstwem Wachowiaka. Dla niego malowanie to sztorm, a dziewiąta fala to obraz, który wyłania się z tej kipieli.

Realia życia w PRL-u

Od lat siedemdziesiątych Krzysztof Wachowiak maluje serie obrazów odnoszących się – zazwyczaj z dużą dozą sarkazmu – do realiów życia w PRL-u, a później w postkomunie. Wypracował niepowtarzalny malarski świat fałszywych uśmiechów i rytualnych pocałunków, skacowanych sekretarzy Partii, konterfektów młodzieżowych czynowników, dętych plenów, ale też kłótni małżeńskich, samotności jednostki w bezdusznym świecie niepewnego jutra (cykl „Ratunku!”), czarnych kosmicznych dziur, czy wręcz najazdu z kosmosu i lądowania kosmitów.

Twórca drapieżny

Krytyczna postawa artysty nie zjednywała mu łatwego uznania, wielokrotnie był pomijany w rozdawnictwie zaszczytów. Nadal jest aktywnym twórcą o drapieżnym i krytycznym oglądzie świata. Docenieniem jego ponadczasowej i wyrazistej postawy twórczej jest wielka monografia naukowa jego malarskiego dorobku, która ukazała się w tym roku nakładem ASP w Warszawie pt. „Krzysztof Wachowiak. Malarstwo”, z krytycznymi tekstami kilku autorów: Wojciecha Włodarczyka, Tomasza Milanowskiego, Zbigniewa Taranienki i Stefana Gierowskiego oraz licznymi glossami autorstwa m.in. Magdaleny Sołtys i Artura Winiarskiego.

Osiągnięcia na polu działalności kulturalnej

Oprócz wybitnych zasług natury artystycznej, osoba Wachowiaka dostarczyła też znaczących osiągnięć natury organizacyjnej i na polu działalności kulturalnej. Wachowiak był pomysłodawcą i realizatorem, wraz z władzami Warszawy, wmurowania tablicy pamiątkowej autorstwa Piotra Gawrona, poświęconej wielkiemu malarzowi polskiego romantyzmu – Piotrowi Michałowskiemu, który pracował w warszawskim Ratuszu podczas Powstania Listopadowego, pełniąc obowiązki ministra uzbrojenia armii polskiej. Tablica została wmurowana na kolumnadzie ratusza na Placu Bankowym w Warszawie.

Krzysztof Wachowiak był też pomysłodawcą i założycielem zbiorów malarstwa w Domu Plenerowym ASP w Dłużewie. Pod jego kierunkiem zbiory wzbogaciły się o dzieła klasyków polskiego malarstwa: Stefana Gierowskiego, Jana Tarasina, Wiesława Szamborskiego, Tadeusza Dominika, Rajmunda Ziemskiego i wielu innych wybitnych malarzy, rzeźbiarzy, grafików. Wachowiak jest też wychowawcą pokoleń młodych malarzy, których dyplomował w prowadzonej przez niego przez dziesięciolecia pracowni na Wydziale Malarstwa. Był też promotorem wielu doktoratów.