Używamy ciasteczek

Strona dla prawidłowego działania wymaga plików cookies. Szczegóły ich wykorzystania znajdziesz w Polityce Prywatności.
Wersja
09.03.2023

Archiwum Transformacji. Projekt internetowy Marcina Chomickiego

Marymont, Warszawa 2021. Archiwum Transformacji. Projekt internetowy Marcina Chomickiego. Fot. Marcin Chomicki.
Archiwum Transformacji jest działaniem na kilkunastotysięcznym archiwum zdjęć dr hab. Marcina Chomickiego, prof. uczelni, wykładowcy na Wydziale Malarstwa ASP w Warszawie. Twórca Archiwum Transformacji – artysta wizualny, fotograf zajmujący się sztuką w przestrzeni publicznej, w ciągu ostatnich dwudziestu lat dokumentował zmiany i procesy w przestrzeni Warszawy.

Od anarchizacji przestrzeni po 1989 po krajobraz po przemianie

Archiwum Transformacji to szeroki projekt artystyczny, subiektywne spojrzenie na zmiany w przestrzeni miejskiej. To rezultat wieloletnich spontanicznych eksploracji miasta oraz dokumentacji miejsc znajdujących się poza główną sferą zainteresowań artystów. Wyrasta z poszukiwania inspiracji w pozornie nudnych przestrzeniach miejskich: podwórkach i opuszczonych obiektach. Intencją artysty jest ukazanie procesu „zrzucania skóry” opowiedzianego poprzez fotograficzny zapis przemian – od anarchizacji przestrzeni po 1989, przez fazę tworzenia nowego pejzażu miejskiego, aż po krajobraz po przemianie.

„Gdy szukamy ramy zdolnej uchwycić to, co stało się w Polsce po 1989 roku nasza wyobraźnia prawie automatycznie wędruje w kierunku sygnalizującym, ”iż zmienił się system. Zupełnie tak, jakby wszystko inne trwało po staremu. To dlatego o tym, co się wówczas wydarzyło najczęściej myślimy jak o demokratyzacji, dekomunizacji, decentralizacji, jak o zastąpieniu jednego centrum sterowania ich wielością, a partyjnego monopolu - politycznym pluralizmem.  Równie powszechne jest sięganie po takie pojęcia, jak urynkowienie, deregulacja, prywatyzacja i neoliberalizm wskazujące, iż socjalistyczna gospodarka przeobraziła się nie do poznania w którąś z form kapitalizmu i że zmiana ta przyniosła obfitość i nowe rodzaje nierówności, niewyobrażalne bogactwo i ubóstwo, spektakularne kariery i złamane biografie. Kiedy indziej jeszcze używamy takich pojęć, jak wolność, różnorodność, emancypacja sugerujących, iż za sprawą zmiany systemowej nabyliśmy całego szeregu praw, które wcześniej nie były dla nas dostępne i których zyskanie zwiększyło zakres naszej swobody i zdolności do samodecydowania. Czasami mowa też o zmianie systemowej, tranzycji, transformacji, co wprost akcentuje radykalne przeobrażenie ram, w których toczy się nasza egzystencja, ale już nie jej samej„ – wyjaśnia socjolog, profesor zwyczajny z Instytutu Socjologii UAM w Poznaniu – Marek Krajewski w tekście ”Desynchronizacja/synchronizacja".

Rytuał przejścia społeczeństwa polskiego

Archiwum gromadzone od dwudziestu lat przedstawia historię znikania socmodernistycznej architektury, reorganizacji przestrzeni publicznej, wpływu nowych inwestycji na przestrzeń miejską, ślady zjawisk gospodarczych (reklama, handel) i społecznych (sztuka ulicy, subkultury, oddolne ingerencje mieszkańców w przestrzeń osiedli, podwórek czy ogródków). Większości zdokumentowanych obiektów nie ma już na mapie Warszawy. Rozmiar archiwum i jego różnorodność umożliwia organizowanie zdjęć w grupy pozwalające zanalizować czasy transformacji na wielu płaszczyznach. Projekt staje się dokumentacją rytuału przejścia społeczeństwa polskiego z przestrzeni postkomunistycznej do przestrzeni współczesnej. To opowieść o zrzuceniu starej skóry i narodzin nowej tożsamości. Projektowi towarzyszą teksty Olgi Drendy i prof. Marka Krajewskiego.

„Jest książka autorstwa Aleksieja Jurczaka opowiadająca o ostatnich dekadach trwania ZSRR, pod wspaniałym tytułem: Everything was forever, until it was no more (Wszystko trwało wiecznie, dopóki się nie skończyło). W Polsce, jak często bywa, szczególnie wiecznie wydawała się trwać prowizorka. I lata PRL, mimo ambitnych czy wręcz utopijnych scenariuszy, naznaczył bałagan i cichy uwiąd z rozmachem zakrojonych projektów – i lata transformacji, zapatrzone w progres i sukces, również przyniosły liczne kursy donikąd. Pozostawały po nich pamiątki, rozpoczęte kiedyś i porzucone inwestycje, albo latami nieposprzątane po wyprowadzkach obiekty, stające się własnością trochę wszystkich, trochę nikogo, ale najbardziej żywiołu entropii, który się w nich rozgaszczał. Entropię trudno zarejestrować, jest wszędobylska, płynna i słabo definiowalna, ale widać ją w zagęszczeniu, w klasyfikacji i dystansie. Marcin Chomicki pracowicie latami rejestrował anonimowe miejsca, w których nic się nie działo: rosła sobie trawa, pękały płyty chodnikowe, coś rdzewiało. Tak udało mu się utrwalić te procesy, dyskretne i pracujące sobie w tle polskiej transformacji” – pisze o projekcie Marcina Chomickiego, pisarka, autorka książki książki „Duchologia polska. Rzeczy i ludzie w latach transformacji” – Olga Drenda w tekście pt. „Entropia i my”.

Logo Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Projekt został zrealizowany w ramach Stypendium MKiDN.

Zdjęcie główne: Marymont, Warszawa 2021. Archiwum Transformacji. Projekt internetowy Marcina Chomickiego. Fot. Marcin Chomicki.