„Projektant. Wojciech Jastrzębowski (1884–1963)”

Dzieci (w wieku 6-12 lat) zapraszamy do Pałacu Czapskich na warsztaty „Zostań projektantką, projektantem!”, które odbędą się w przestrzeni wystawy „Projektant. Wojciech Jastrzębowski (1884-1963)”.  Warsztaty odbędą się w soboty o godzinie 12:00: 20 kwietnia i 11 maja  2024.

Podczas spotkania zanurzymy się w świat projektowania! Dzieci, wraz z animatorką, przejdą ścieżkę edukacyjną, specjalnie na tę okazję przygotowaną przez Zespół Muzeum ASP w Warszawie. Przyglądając się twórczości bohatera wystawy, wszechstronnego artysty-projektanta – Wojciecha Jastrzębowskiego, wspólnie zastanowimy się co i dlaczego jest zaprojektowane? Poszukamy odpowiedzi na pytania: jak powstaje i czym charakteryzuje się dobry projekt?

Podczas warsztatów najmłodsi będą mieli okazję wcielić się w rolę designerów i wykreować kilka własnych projektów. Wykonają też przypinkę z własnym inicjałem.

• wiek uczestników_ek: 6-12 lat
• obowiązują zapisy: muzeum@cybis.asp.waw.pl
  *decyduje kolejność zgłoszeń
• ilość miejsc: 10
• prowadząca: Jacqueline I. Horodyńska
• udział w warsztatach jest bezpłatny!

Jastrzębowski tworzył realizacje dotykające niemal wszystkich obszarów życia. Projektował wnętrza – zarówno reprezentacyjne, m.in. obecnego Ministerstwa Edukacji i Nauki w alei Szucha czy siedziby Związku Zawodowego Kolejarzy (obecnego teatr Ateneum), jak i sakralne, np. kościoła św. Jana Chrzciciela w Radłowie ukazujące upodobanie artysty do formy inspirowanej sztuką ludową, a także – charakterystyczny dla art déco – krystaliczny, rytmiczny ornament.

Projekty wnętrz Jastrzębowskiego były całościowe – obejmowały również ich wyposażenie. W MEiN zachowały się niektóre meble – krzesła z sali posiedzeń i wystrój gabinetu ministra z szafami zwieńczonymi krystalicznym ornamentem. Na wystawie można zobaczyć szafkę z gabinetu ministra oraz pomocnik, przeznaczony dla sekretariatu.

Artysta projektował także meble dla ambasad polskich oraz elementy wyposażenia transatlantyków M/S „Piłsudski” i M/S „Batory”. Jego autorstwa były m.in. kaplice na obu okrętach i salon dla pań.

Tworzył meble do wnętrz prywatnych. Bezpośrednie nawiązania do sztuki ludowej, dominujące w okresie Warsztatów Krakowskich, są wyraźne w dwóch zydlach z ok. 1916 roku. Lata 30. reprezentują na wystawie meble dla Tadeusza Hołówki oraz do domu artysty (serwantka). Stanowią mieszankę elegancji i lekkości mieszczańskiego biedermeieru oraz pewnej dosadności, odwołującej się do klimatu meblarstwa ludowego.

Elementem codzienności, zaprojektowanym przez Jastrzębowskiego, towarzyszącym Polakom od 1923 aż po lata 90. XX w., były monety. Przed wojną groszowe o różnych nominałach, a od 1958 PRL-owska aluminiowa 2-złotówka.

Wojciech Jastrzębowski był współzałożycielem i jednym z liderów Warsztatów Krakowskich (1913) i Spółdzielni Artystów Ład (1926). Oba ugrupowania miały ogromny wpływ na rozwój polskiego designu.

Dla Warsztatów Krakowskich – stowarzyszenia promującego sztukę użytkową – Jastrzębowski zaprojektował salę wykładową, z której pochodzą eksponowane podwójne krzesła dla słuchaczy i osłona kaloryfera. Zgodnie z ideami Warsztatów, meble są funkcjonalne, wykonane z lokalnego, litego drewna i przy swojej prostocie przywołują na myśl sztukę ludową. Dla Warsztatów Jastrzębowski projektował też, utrzymane w geometrycznym reżimie, kilimy wykonywane z naturalnych surowców.

Powojenne projekty i realizacje mebli łączy dążenie do funkcjonalności i lżejszej formy z konsekwentnym użyciem lokalnego drewna i formy inspirowanej sztuką ludową, co wyróżniało styl Spółdzielni Artystów Ład. Takie cechy ma wykonany w ramach Ładu zespół projektów dla tzw. domków fińskich, które miały pełnić rolę akademika (1947-1948). Meble studenckie łączyły odwołanie do tradycji z dążeniem do wielofunkcyjności i wygody (meble rozkładane).

Jastrzębowski pracował w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych (od 1932 Akademii) od 1923 roku. Powierzono mu zadanie opracowania programu nauczania wstępnego, którego efektem był autorski kurs Kompozycji brył i Płaszczyzn.

„Chodziło o to, żeby każdy student […] był wprowadzany  w sferę ogólnych zagadnień kultury plastycznej i twórczości.  Żeby nabrał odwagi, ambicji i pewnej sprawności do pracy samodzielnej, do szukania właściwego kształtu dla wyrażania własnej myśli” – wyjaśniał Jastrzębowski.

Zajęcia z KBiP były prowadzone do wybuchu II wojny przez wielu pedagogów, którzy modyfikowali zadania kursu. Studenci rozwijali je często w innych pracowniach, tworząc ceramikę, meble, tkaninę, rzeźbę czy obraz. Kurs stał się doświadczeniem formującym dla kilku pokoleń artystów, wyposażając ich w świadomość uniwersalnych problemów kompozycji. Eksponaty stworzone przez studentów Jastrzębowskiego przyczyniły się do uzyskania przez uczelnię Grand Prix za nauczanie na dwóch wystawach międzynarodowych w Paryżu: w 1925 i 1937 roku.

W ASP w Warszawie przetrwała nie tylko nazwa przedmiotu, lecz także wiele zadań programu. Kompozycję Brył i Płaszczyzn prowadzili: Roman Owidzki, Tadeusz Tuszewski (uczniowie Jastrzębowskiego), Oskar Hansen oraz ich następcy. Traktując program Jastrzębowskiego jako bazę, budowali swój system dydaktyczny (niekiedy na opozycji wobec niego), korzystając jednak z wypracowanych tam poszczególnych ćwiczeń.

W części trzeciej wystawy, poświęconej Kompozycja Brył i Płaszczyzn prezentowane są prace:

Stanisława Baja, Krzysztofa Bednarskiego, Katarzyny Bucholc, Andrzeja Budka, Dominiki Cichońskiej, Elżbiety Cieślarowej, Elżbiety Chodyń-Bogusławskiej, Jana Dobkowskiego, Edwarda Dwurnika, Jacka Dyrzyńskiego, Jakuba Erola, Jana Ferenca, Tomasza Godowskiego, Wandy Golakowskiej, Karola Gramsa, Jerzego Jaworowskiego, Piotra Kopika, Łukasza Koseli, Andrzeja Kossa, Julii Kotarbińskiej, Rudolfa Krzywca, Anity Kucharczyk, Henryka Kuny, Jana Kurzątkowskiego, Anny Libery, Edwarda Łagowskiego, Lecha Majewskiego, Wandy Masznicz, Jana Mioduszewskiego, Aleksandry Murawskiej, Anny Myczkowskiej-Szczerskiej, Piotra Perepłysia, Teresy Platy Nowińskiej, Agnieszki Putowskiej-Tomaszewskiej, Olgierda Rutkowskiego, Marka Sapetto, Aleksandry Semenowicz, Stanisława Słoniny, Anny Sudoł, Genowefy Szybeckiej, Mieczysława Szymańskiego, Karola Śliwki, Lecha Tomaszewskiego, Krzysztofa Trusza, Tadeusza Tuszewskiego, Sabiny Uścińskiej, Witolda Wawrzyńskiego, Ewy Wieczorek, Ryszarda Woźniaka, Andrzeja Zbrożka

Twórczość artysty często wiązała się z aktywnością patriotyczną i społeczną. Początki jego działalności przypadły na okres narastających nadziei na odzyskanie przez Polskę niepodległości. Rosnące potrzeby używania narodowych symboli oraz poszukiwania „swojskości” w plastyce znalazły odbicie w jego pracach. Od pierwszych lat działalności kreował ikonografię narodową – w 1913 roku zaprojektował medal i naklejki na okna z okazji 50. rocznicy Powstania Styczniowego.

Podczas I wojny zaprojektował Odznakę „Za Wierną Służbę”, która zyskała rangę symbolu I Brygady i rozpoczęła serię odznaczeń wojskowych i państwowych, stanowiących istotny wkład w tworzący się system symboli wskrzeszonego państwa. W okresie PRL Jastrzębowski kontynuował projektowanie odznaczeń i medali państwowych, branżowych i okolicznościowych, które w większości przechowały się do połowy XX w. formy art déco.

Artysta-projektant, czynny w pierwszej połowie XX w., w okresie Młodej Polski, drugiej Rzeczypospolitej i PRL. Urodzony w Warszawie, absolwent krakowskiej ASP, legionista i żołnierz wojny polsko-bolszewickiej. Inicjator i członek wielu stowarzyszeń artystycznych, m.in. Warsztatów Krakowskie czy „Ładu”. Współautor sukcesu polskiego art déco na paryskiej wystawie w 1925 r. Niesłychanie wszechstronny artysta, projektował m.in. wnętrza, meble, witraże, tkaniny, medale i grafikę książkową.

• „Wojciech Jastrzębowski: pierwszy designer II Rzeczpospolitej”. Recenzja. Spotkania z zabytkami

• „Drzwi do lasu” – o twórczości Wojciecha Jastrzębowskiego (1884-1963). Rozmowa z Joanną Kanią, kuratorką ekspozycji oraz Jacqueline Horodyńską, pracowniczką Muzeum ASP w Warszawie na antenie radia RDC

• „Spuścizna artystyczna Wojciecha Jastrzębowskiego na pierwszej monograficznej wystawie artysty”, Audycje Kulturalne
• „Nie przegap: Współtwórca polskiego art déco, dizajner II RP. Wojciech Jastrzębowski na wystawie w warszawskiej ASP”, Label Magazine
• „Kultura i sztuka po 1989 roku. Wystawa o Wojciechu Jastrzębowskim, „designerze II Rzeczypospolitej”, portal historyczny dzieje.pl
• „Człowiek orkiestra”. Recenzja wystawy: „Projektant. Wojciech Jastrzębowski (1884–1963)”, tygodnik Polityka 
• Program Kulturalni PL. Wywiad z kuratorką wystawy Joanną Kanią