„Poza dokumentacją tworzą się wyobrażenia. Anna i Krystian Jarnuszkiewiczowie”. Wystawa w Fundacji Arton

Koncepcja wystawy powstała w trakcie spotkań z Katarzyną Jarnuszkiewicz, córką Anny i Krystiana, artystką, rzeźbiarką, scenografką oraz opiekunką artystycznej spuścizny rodziców. Jej doświadczenie codziennego otaczania się artefaktami z dorobku twórczego rodziców wiąże się z pytaniem o namacalny ciężar materii oraz o to, czym jest obcowanie z masą gromadzonych przez lata przedmiotów.

Materia przeradza się w „ciężar” tworzenia potężnego archiwum dokumentacyjnego. Tak samo jak przedmioty i obiekty potrzebują swojego miejsca i przestrzeni, zdigitalizowane dane, w tym wypadku fotografie, wymagają od nas miejsca i energii do utrzymania ich w cyfrowej pamięci, która nie znika wraz z materią – jedynie zmienia nośnik.

Prace Jarnuszkiewiczów można widzieć jako cykl odnowy, od fizyczności i nowego sensu do utraty. Od nieistnienia do istnienia. Ciągły obieg materii – nadawanie jej kolejnych żyć.

Dom Jarnuszkiewiczów, jak wspomina córka Katarzyna, był zawsze przepełniony przedmiotami, regularnie znoszonymi przez ojca. Były to najczęściej rzeczy o charakterze tzw. nieużytków, np. stara blacha, kawałek łańcucha czy zardzewiały hełm.

Wszystko to, co z pozoru nie miało już zastosowania, dostawało nowe życie poprzez ujęcie „rupieci” w pracach artystycznych, najczęściej rzeźbach. Dodatkowo, przez fotografowanie powstałych obiektów w innych sytuacjach przestrzennych, prace kolejny raz dostawały nowe konteksty oraz inne sposoby odczytania.

Większość rzeźb nie przetrwała próby czasu, uległa zniszczeniu bądź zaginęła. Jedyny sposób, w jaki obecnie możemy kontaktować się z obiektami artystów, to właśnie dzięki dokumentacji fotograficznej, którą para prowadziła przez cały okres swojej twórczości. Dokumentacja miała charakter narracyjny.

Poprzez grę ze skalą czy manipulacje perspektywą artyści zniekształcali pierwotny sens pracy i tworzyli nowy obiekt, w postaci zdjęcia. Wykorzystując medium fotografii, twórcy przenosili odbiór dzieła jedynie na zmysł wzroku, pozbawiając tym samym pierwotną materię haptyczności – na rzecz dwuwymiarowych wyobrażeń. Obiekt fizyczny odchodzi do sfery imaginacji.

„– Co z tym wszystkim zrobisz?
Wiele osób stawia to pytanie. Nie znikamy bez śladu. A nawet jak znikniemy, to zostają nasze rzeczy, zakurzone barykady”.

Marcin Wicha, „Rzeczy, których nie wyrzuciłem”

Osoby kuratorskie:
Natalia Karpiesiuk, Monika Kozakiewicz, Marta Kwaczyńska, Zuzanna Maciaszek, Agnieszka Maciejewska, Mikołaj Maciejewski, Marta Matusiak, Julia Mielczarek, Ludmiła Nojszewska, Żak Podolak, Łucja Użarowska

Opieka merytoryczna: Katarzyna Jarnuszkiewicz, dr Marika Kuźmicz