„RAZEM W KOBRO”. Wystawa Błażeja Ostoja Lniskiego i Piotra Smolnickiego

Trzeszczące tryby wyobraźni (w sztuce współczesnej, czyli o poszukiwaniu sensoryki rzeczywistej i niematerialnej).

Sztuka trzeciej dekady XXI wieku coraz częściej odzwierciedla zmiany, które nie tyle zachodzą w materii dzieł-obiektów, co w konstrukcji wyobraźni artystów splatającej to, co potencjalne (wirtualne), z tym co istniejące w zewnętrznym, materialnym otoczeniu.

Paradoksy są cechą tego świata. Sztuka jest po to, by  przyciągać myśli do  materii, łączyć odczucia i oczekiwania wrażeń,  leczyć zakłopotanie i pozwolić wyobraźni tworzyć kolejne universum.

W nadmiarze dostarczanych przez rzeczywistość  informacji, a jednocześnie w niedostatku czucia, które tworzy pamięć,  poszukujemy  emocji  płynących z dotyku i ruchu, z wyobrażania i przypominania sobie tych przeżyć, które dotarły koniuszkami palców, drżeniem ciała  lub zasłyszanym dźwiękiem. Albo pojawiły się w słowach rodziców, żartach dziadków, opowieściach znajomych. Tak! Oglądamy wystawę paradoksów.

Gdy widzimy, czujemy i wąchamy  serię 365 liści miłorzębu namalowanych przez Błażeja Ostoja Lniskiego – perwersyjną pułapkę trwania i czucia, pojawia się podobny dreszcz, jak wtedy gdy słyszymy szmery we własnym ciele lub  gdy chcemy rozdzielić przeszłość od teraźniejszości. Każdy z obrazów jest, ale jednocześnie już go nie ma,  ponieważ my jesteśmy przed następnym.

Nasza pamięć czuwa i podsuwa przypuszczenie, że to może ten sam liść? Ale doświadczenie mówi – „nie” – to niemożliwe,  gdy obrazy maluje ręka artysty, jego wyobraźnia nie pozwoli mu na powtórzenie. Nie ma dwóch podobnych chwil, każdy kwant jest jednocześnie w wielu miejscach.  Każdy obraz jest znakiem naturalnym, czyli śladem, odciskiem stopy wędrowca w lawie, która zastyga.

Druk na piasku, żelazna księga, której kart nie da się  przewrócić. Grafika paradoksów wyprowadzona z wieloletnich eksperymentów, nazywanych cyfrowym printem. Odbitka na płycie plexi (druk nanostatyczny) powoduje przemieszanie światła i materii – zaprzeczenie teorii barwy i doświadczenia koloru. Jak dotknąć i zobaczyć  ten cyfrowy piasek, jak poczuć zapach rdzy przez niewielki ekranik, który zdradza tajemnicę książki. Niby odbitki, niby obrazy, niby grafiki, niby obiekty, ale żadne z nich nie jest tym, na co wygląda.

A przecież JEST!

Gdy uruchomimy nasz pamięciowy korowód doznań, skojarzenia wyprowadzą nas w pole, nic na odbitkach Piotra nie jest z tej materii, która tworzy widziany „obraz”. Każde wyobrażenie obrazu jest zarazem śladem wędrówki myśli przez obce pola materii.

Każdy z „obrazów” Błażeja i Piotra – twórczo nas obraża. Każdy przeczy temu – czym jest. Może to specyfika polskiego języka i polskiej sztuki? Czy zawsze zaprzeczamy każdej czynności, która nas wciągnęła?  PatrzeNIE, odczuwaNIE, myśleNIE. To są właśnie trzeszczące tryby wyobraźni, sztuka artystów, którzy wymagają od siebie refleksji i dzielą się nią z nami. Nowy czas doświadczeń.

Błażej i Piotr prowadzą eksperymentalne laboratorium nałożenia obrazu, struktury, pamięci dotyku i dźwięku oraz wszelkich sensorycznych wrażeń jako śladów wyobraźni, odciśniętych  na „tradycyjnych”  podłożach form artystycznych: papierach, płótnie,  ale także na piasku, glinie, żelazie, powietrzu. Tak nas sprytnie zwodzą i zarazem uspokajają, że traktujemy to, co niemożliwe – za realne.

Nieistniejący przecież czas zamienia się w rytm życia, a karty księgi,  które niosą pamięć,  nigdy nie dadzą się odwrócić.

Opracowano na podstawie tekstu kuratorskiego: prof. Doroty Folgi Januszewskiej